De bijstand is 'het sociale vangnet' van Nederland. Maar hoe werkt de bijstand eigenlijk? Deze publicatie legt uit wie bepaalt welke personen recht hebben, hoe de bijstand geregeld wordt en welke keuzemogelijkheden gemeenten hebben in de taakverdeling en het inrichten van het proces. De inzichten uit deze publicatie dienen als invulling voor een gestructureerde discussie over de optimale manier om het aanvraagproces van de bijstand te organiseren.

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de invulling van de Participatiewet

Terwijl het Rijk in de Participatiewet het kader voor de bijstand schetst, mogen gemeente de invulling en uitvoering zelf vormgeven. Dit levert discussie op in de landelijke- en de lokale politiek. Zo verwachten sommige gemeenten van bijstandsgerechtigden dat ze een tegenpresentatie leveren (bijvoorbeeld in de vorm van vrijwilligerswerk of het volgen van een cursus), terwijl andere gemeenten niet of nauwelijks een tegenprestatie vragen.

In Nederland zijn ruim 400.000 bijstandsgerechtigden

In 2019 telde Nederland ongeveer 415.000 bijstandsgerechtigden. Er zijn meerdere ontwikkelingen in de economie, politiek en op de arbeidsmarkt die effect hebben op de instroom of uitstroom. Denk hierbij aan economische groei, flexibiliteit van de arbeidsmarkt, het asielbeleid of de duur van de Werkloosheidsuitkering.

Overwegingen bij inrichten van het aanvraagproces

Tot slot gaat onze publicatie 'Hoe werkt de bijstand' in op belangrijke vragen en afwegingen bij het inrichten van het aanvraagproces voor de bijstand. Deze hebben we samengevat in zeven inrichtingsvraagstukken. Bekijk deze vraagstukken en andere inzichten in onze publicatie.