Gemeentefondsmonitor

De It’s Public gemeentefondsmonitor

De gemeentefondsmonitor maakt inzichtelijk wat voor een specifieke gemeente de omvang is van de gemeentefondsuitkering en hoe deze zich heeft ontwikkeld vergeleken met het jaar ervoor. Bij de ontwikkeling worden drie factoren onderscheiden:

• Areaalontwikkeling: deze wordt veroorzaakt door groei of krimp van onderliggende drijvers, denk bijvoorbeeld aan groei van de bevolking.
• Taakmutaties: deze wordt veroorzaakt door nieuwe taken die van het Rijk overkomen, of andersom, taken die zich naar het Rijk verplaatsen.
• Uitkeringsfactor: hiermee wordt de totale uitkering passend gemaakt in het kader dat het Rijk heeft bepaald. 
•  
• De gemeentefondsmonitor wordt twee keer per jaar geactualiseerd na publicatie van het verdeelmodel in januari en na publicatie van de meicirculaire. Klik hier om op de hoogte te blijven en een bericht te ontvangen wanneer de nieuwe gemeentefondsmonitor beschikbaar is.

Over het gemeentefonds

Met het gemeentefonds keert het Rijk middelen uit aan de Nederlandse gemeenten. Dit fonds van in totaal ca. 35 miljard (2021) is de belangrijkste inkomstenbron voor gemeenten. De omvang van de uitkering (en de uitkering per inwoner) verschilt per gemeente en is afhankelijk van de omvang en samenstelling van de gemeente. Zo krijgen gemeenten met relatief veel inwoners met een laag inkomen meer uitgekeerd dan gemeenten met relatief veel inwoners met een hoog inkomen. In totaal zijn er circa 80 factoren die bepalen hoeveel een gemeente ontvangt. Meer weten over hoe het gemeentefonds werkt? Lees hier onze algemene introductie.

Uitkering per cluster

De totale uitkering van het gemeentefonds valt uiteen in 12 clusters (bijvoorbeeld werk & inkomen en infrastructuur & gebiedsontwikkeling). Deze clusters zijn thematisch en geven inzicht in welk deel van de totale uitkering gebaseerd is op een specifiek cluster. Gemeenten zijn echter vrij de totale inkomsten in te zetten hoe zij het wenselijk achten. De omvang van de clusteruitkering verplicht een gemeente dus niet om ook dat bedrag aan het cluster uit te geven, wel biedt het een referent voor de gemeente in het bepalen van haar uitgaven.

Meerjarige ontwikkeling gemeentefonds

De gemeentefondsmonitor laat de meest recente ontwikkelingen in het gemeentefonds zien. Naast de monitor publiceerden we recent ook een studie naar de langjarige ontwikkeling van de uitkering van het gemeentefonds. Hieruit blijkt dat gemeenten in tien jaar tijd zo’n 1 miljard achteruit zijn gegaan. Lees de gehele publicatie hier.